Open Vld komt met nieuwe recepten om vrijheid vandaag en morgen te beschermen

Tijdens het derde Liberaal Vuur congres rond vrijheid stemden Open Vld-leden in met een aantal opmerkelijke stellingen rond vrijheid. Ze discussieerden in Antwerpen voor een betere bescherming van onze grondrechten, een vrijer Europa, minder overheidsbetutteling en meer vrijheid om zelf te kiezen over je leven. De Liberaal Vuur congressen passen in het vernieuwingstraject dat door Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert werd uitgetekend.

“Onze vrijheid ligt meer en meer onder vuur,” zegt Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert. “Mensen hunkeren opnieuw naar een positieve invulling van vrijheid. Die overtuiging is uniek aan de liberale beweging. Vrijheid, dat zijn wij. Mensen hebben opnieuw nood aan zo’n positief verhaal. Dat verhaal kunnen wij brengen. De situatie vandaag toont wel dat vrijheid nooit verworven is. Een debat over deze kernwaarde van onze partij mocht dus niet ontbreken tijdens onze congressenreeks.

Zoals tijdens de vorige congressen konden leden en niet-leden van Open Vld over een aantal concrete stellingen debatteren. Die werden daarna ter stemming voorgelegd. De goedgekeurde stellingen vormen de basis van een groot inhoudelijk congres in 2023.

De goedgekeurde stellingen:

Voor een betere bescherming van onze grondrechten

Sterkere rol voor parlement tijdens acute situaties

De beperkingen van een onze grondwettelijke vrijheden moeten steeds zo klein mogelijk zijn. Open Vld leden willen dat het parlement tijdens acute situaties een sterkere rol kan spelen. “Tijdens situaties zoals een pandemie, kan de regering bepaalde grondwettelijke vrijheden inperken,” zegt congrestrekker en Vlaams parlementslid Tom Ongena. “Daarom moet het parlement versterkt worden zodat ze haar controlerende taak ten volle kan uitoefenen.”

Geen ex-parlementsleden meer in Grondwettelijk Hof

Op dit moment bestaat het Grondwettelijk Hof voor de helft uit magistraten, hoogleraren of mensen met een bewezen juridische expertise en voor de helft uit ex-parlementsleden. “Onze leden willen die politieke koehandel van politieke benoemingen in het Grondwettelijk Hof stoppen,” zegt Tom Ongena. “Het hof mag enkel nog bestaan uit onafhankelijke magistraten. Er moet ook een onafhankelijke procedure komen om die leden van het hof aan te stellen, onder meer met openbare ondervragingen.”

Nooit meer avondklok of een collectief plaatsverbod

“Als liberalen verzetten we ons tegen het gebruik van een avondklok of een collectief plaatsverbod,” zegt Tom Ongena. “De Vld-leden vinden dat zo’n avondklok onschuldige burgers te veel in hun vrijheden beknot. We willen die avondklok dan ook nooit meer zien terugkomen.”

Een versterkt recht om vergeten te worden

“Iedereen is eigenaar van zijn of haar persoonsgegevens, ook digitaal,” zegt Tom Ongena. “Tijdens het congres stemden Open Vld-leden voor een versterking van het recht om vergeten te worden. Er moet ook een digitale tool komen waardoor elke burger nog gemakkelijker kan beheren welke informatie (semi-)overheden, overheidsbedrijven, Big Tech en multinationals over hem of haar bezitten, en voor welke doeleinden die worden gebruikt.”

Onafhankelijke factchecking en transparante algoritmes tegen desinformatie

“De vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel basisrecht,” legt Tom Ongena uit. “Toch wordt er vaak bewust desinformatie verspreid. Dat willen we aanpakken. Niet door censuur of verbod, maar door onafhankelijke factchecking, ontmaskering en het weerbaar maken van burgers.”

Tijdens het congres werd ook beslist dat socialemediabedrijven en overheden transparant moeten zijn over de algoritmes die ze gebruiken.

Transparante politieke advertenties

Belgische politieke partijen spenderen veel geld met advertenties op sociale media. “Daar moet volgens onze leden transparantie in komen,” zegt Ongena. “Bij politieke advertenties moet een burger dus altijd kunnen nagaan wie die heeft geplaatst en betaald. Maar, er moeten ook regels komen. Net zoals tijdens de sperperiodes moeten er regels komen voor de besteding van middelen aan advertenties. Daarenboven willen we ook meer transparantie over de financiering van politieke partijen.”

Voor een vrijer Europa

Meer macht voor EU om burgerrechten te doen gelden

“Onze leden willen de EU meer macht geven om recentere Liberale burgerrechten overal in de Unie te doen gelden,” zegt congrestrekker Vincent Stuer. “We denken daarbij aan rechten zoals het homohuwelijk of abortus.”

Financiële en politieke straf voor schending van de rechtsstaat

“De EU moet harder kunnen optreden tegenschendingen van de rechtstaat door Europese lidstaten,” zegt Stuer. “Onze leden vinden dat schendingen rond persvrijheid of onafhankelijkheid van rechters financieel bestraft moeten kunnen worden. Ook het inperken van de politieke macht die een lidstaat in Europa heeft, moet tot de mogelijkheden behoren.”

Voor een overheid die minder betuttelt

Een houdbaarheidsdatum voor wetten en subsidies

“Open Vld-leden zijn de verouderde en aftandse wetten die innovatie fnuiken beu,” zegt congrestrekker en Federaal parlementslid Marianne Verhaert. “Daarom willen we wetgevend werk en subsidieregelingen een houdbaarheidsdatum van 20 jaar geven. Na 20 jaar moet wetgevend werk geëvalueerd worden en moet er een grondige analyse rond de financiële gevolgen, administratieve last en het beoogde doel.”

Burger krijgt “recht om te vergissen”

Open Vld wil dat burgers na een eerste administratieve fout niet meteen beboet, maar wel geadviseerd worden. “De overheid moet een partner zijn,” zegt Marianne Verhaert. “Ook voor ondernemingen moet er steeds een ‘comply or explain’ gelden. Je moét je niet aan de geldende regels houden, maar je krijgt de kans om zelf een afwijkend plan voor te leggen voor over hoe je de doelstelling van de regels denkt te kunnen bereiken.”

Weg met overbodig overheidsinitiatief

“Het congres stemde unaniem in met de afschaffing van betuttelende overheidsinitiatieven,” zegt Verhaert. “We stappen bijvoorbeeld af van de door de overheid georganiseerde autokeuring. Net zoals in Nederland werken we beter met een systeem van erkende garagisten. Een ander voorbeeld is de vergunningsprocedure voor een nieuwbouwwoning. Die regels zijn zo duidelijk dat een melding door een architect moet volstaan.”

Privatisering openbaar vervoer

“We moeten af van het monopolie van het openbaar vervoer via De Lijn, MIVB en NMBS,” zegt Verhaert. “We moeten ook private bedrijven toelaten op de markt. Volgens de Open Vld-leden zal dat tot meer kwaliteit, een lagere kost en snellere innovatie leiden.”

Recht op werken even belangrijk als het recht op staken

Het recht op staken houdt ook het recht om niet te staken en het recht op arbeid in, vinden de Open Vld-leden. “Werkwilligen willen dat werkwilligen tijdens stakingen gegarandeerde toegang hebben tot het bedrijf, zodat ze hun job kunnen doen,” legt Verhaert uit. “Verder moet het belemmeren van de openbare weg en het hinderen van werkwilligen aangepakt te worden. We willen ook het verbod om uitzendkrachten te laten werken tijdens stakingsacties afschaffen en dat overheidsbedrijven een gegarandeerde dienstverlening aanbieden.”

Voor een leven zoals je het zelf wil

Cannabis uit de strafwet

Open Vld wil medicinaal en recreatief gebruik van cannabis uit de strafwet en dus de illegaliteit halen. “Daarvoor kijken we naar het Canadees model,” zegt Tom Ongena. “Daar wordt het gebruik door meerderjarigen toegelaten. De productie, distributie en verkoop wordt door de overheid gereguleerd en gecontroleerd. Wel belangrijk: de overheid moet wel investeren in preventie, ontrading en zorg.”

Euthanasie bij voltooid leven

Zelfs zonder ongeneeslijke ziekte moet euthanasie kunnen wanneer mensen hun leven als voltooid beschouwen. “Open Vld is al sinds de euthanasiewet voortrekker van de vrijheid om zelf over het einde van je leven te beslissen,” zegt Ongena. “Tot nog toe blijft dat beperkt tot ongeneeslijk zieken. Ons congres wil dit uitbreiden.”

Leefvormneutraal beleid

“De Belgische alleenstaande is de meest belaste werknemer ter wereld,” zegt Tom Ongena. “Onze leden willen daarom naar een leefvormneutraal beleid, waarbij gezinssamenstelling geen voor- of nadelen meer biedt. Voor ons moet het huwelijksquotiënt uitdoven en moeten forfaitaire belastingen worden afgeschaft.”